Çıban nedir?
Çıban, genellikle kıl kökünde ya da ter bezinde oluşmaya başlayan bir deri enfeksiyonudur. İlk zamanlarda deri kırmızıya döner ve enfeksiyonlu bölgede dokundukça acıyan bir yumru belirir. 4-7 gün kadar sonra bu yumrunun ucu beyaz olmaya başlar zira altında irin toplanır.
Vücutta en çok çıbanın görüldüğü yerler yüz, boyun, koltuk altı, omuzlar ve kalçadır. Göz kapağında çıkan çıbana ise arpacık denmektedir. Eğer birkaç çıban bir arada grup halinde belirirse buna kan çıbanı ya da kara çıban denir ve bu daha ciddi bir enfeksiyondur.
Çıban nedenleri nelerdir?
Çıban oluşumuna yol açan birçok sebep bulunmaktadır. Bazı çıbanlar kıl dönmesinden kaynaklanabilir. Ayrıca cilt altında sıkışıp kalan yabancı maddeler ya da kıymıklar da çıbana neden olabilir. Akne ve bunun gibi diğer çıbanlar ise ter bezlerinin iltihaplanması sonucu tıkanmasına bağlı olarak gelişebilir. Çoğu zaman çıbanın tam olarak nedeni belirlenemez.
Cildimiz, bağışıklık sisteminin mikroplar ve yabancı maddelerle savaşmak için kullandığı önemli bir organdır. Ciltteki herhangi bir kesik ya da yara, cilde bakteri girmesine ve enfeksiyona yol açabilir.
Birçok çıban “stafilokok” bakterisi adı verilen canlılar yüzünden oluşmaktadır. Bu bakteri bir kesik aracılığıyla vücuda girebildiği gibi kıl köklerine de seyahat edebilir.
Ayrıca diyabet hastaları, bağışıklık sistemi sorunu olan hastalar, dengesiz beslenen kişiler, kişisel temizliğine dikkat etmeyen kimseler ve cildi tahriş eden zararlı kimyasallara maruz kalan kişilerde çıban çok daha sık görülür.
Çıban tedavisi
1) Isı uygulayın
Isı, bir bölgede kan dolaşımının hızlanmasına yardımcı olur, bu da enfeksiyonlu bölgeye enfeksiyonla savaşacak daha çok beyaz kan hücresi ve antikor gidebilmesini sağlar. Bu sebeple çıbanın üzerine ısı uygulamak en iyi tedavilerdendir. Sıcak havlu gibi sıcak bir kompresi çıbanlı bölgeye uygulayın ve 20 dakika kadar bekletin. Bu işlemi çıban yok olana dek günde 3-4 kez uygulayabilirsiniz.
2) Çay ağacı yağı
Çay ağacı özü yağında kuvvetli anti bakteriyel ve antiseptik maddeler bulunur, bu da çıbana yol açan bakteriyel enfeksiyonun tedavi edilmesi ve iltihabın kuruması için son derece yararlıdır. Ancak çay ağacı yağını cilde direkt olarak uygulamamak gerekir zira yakıcı etkisi bulunabilir. Bunun yerine beş damla çay ağacı yağını bir çay kaşığı zeytinyağı ya da Hindistan cevizi yağı ile karıştırıp kullanın. Bu karışımı pamuklu çubuk yardımı ile çıbanın üzerine günde iki üç kez sürün. Çıban kaybolana dek bu işlemi her gün uygulayabilirsiniz. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
3) Toz zerdeçal
Toz zerdeçalın hem anti bakteriyel hem de iltihap önleyici özelliği vardır, bu özellikleri sayesinde çıbanı kısa sürede iyileştirir ve yok eder. Doğu tıbbında uzun yıllardır doğal bir kan temizleyici olarak kullanılır. Toz zerdeçalı ağız yoluyla kullanabilir ya da direkt olarak çıbana uygulayabilirsiniz.
Gıda olarak tüketmek için bir bardak su ya da sütün içine bir çay kaşığı toz zerdeçal atıp kaynatın, soğuyunca için. Günde üç kez tüketebilirsiniz. Çıbana direkt olarak sürmek istiyorsanız da su ve toz zerdeçalı karıştırarak macun kıvamına getirin ve günde iki kez çıbana sürün. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
4) Epsom tuzu (magnezyum sülfat)
Magnezyum sülfat yalnızca vücudu rahatlatmak için kullanılmakla kalmaz, aynı zamanda sağlık için oldukça fazla fayda sağlar. Bunlardan biri de çıbanları tedavi etmesidir. Magnezyum sülfat iltihabı kurutabilir, çıbanın içindeki iltihabın akıtılarak temizlenmesini sağlar.
Ilık suyun içerisine epsom tuzu ekleyin ve içerisine bir havlu daldırın. Aldığınız havluyu 20 dakika kadar çıbanın üzerine uygulayın. Bu işlemi günde üç defa, çıban kaybolana dek uygulayabilirsiniz. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
5) Antibiyotikli merhemler
Birçok reçetesiz satılan antibiyotikli merhem çıban tedavisinde kullanılır, bunlar hem hızlı etki ederler hem de yatıştırıcı rol oynarlar. Ayrıca bu kremler enfeksiyonun yayılmasını da engellemektedir. Antibiyotikli merhemi, çıban yok olana dek günde iki kez çıbanın üzerine sürebilirsiniz. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
6) Hint yağı
Hint yağında risinoleik asit adı verilen güçlü bir iltihap giderici madde bulunur. Ayrıca anti bakteriyel özellikleri de göz önünde bulundurulduğunda Hint yağı mükemmel bir çıban ilacıdır. Çıban kaybolana dek Hint yağını az bir miktar alıp günde üç kez çıbanların üzerine sürün. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
7) Neem (nim) ağacı yağı
Nim ağacı yağının antiseptik, anti bakteriyel ve mikrop öldürücü özellikleri bulunur ve bu sebeple deri enfeksiyonlarının tedavisinde oldukça etkili bir maddedir. Çıbanları kısa sürede tedavi edebilir. Çıban tedavisi için nim ağacı yağını günde üç, dört kere çıbanın üzerine direkt olarak sürün. Sürmeden önce ve sürdükten sonra ellerinizi iyice yıkayın.
Çıban tedavisinde nelere dikkat edilmelidir?
Çıbanın geçmesi için aşağıdaki noktalara dikkat etmelisiniz:
- Çıbanı asla sıkmaya çalışmayın ya da içindeki irini kendi başınıza akıtmaya çalışmayın. Bu, yalnızca enfeksiyonun diğer bölgelere de yayılmasına sebep olacak ve ikinci bir çıban oluşumuna sebebiyet verecektir.
- Günde birkaç kez çıbanın üzerine ılık, ıslak havlu uygulayın.
- Çıban kendiliğinden patladığı zaman çıbanı bandaj ile kaplayın, sarın. Böylece enfeksiyonun diğer bölgelere yayılmasını önlemiş olacaksınız.
- Çıban tedavisi uygularken mutlaka ellerinizi iyice yıkayın, aksi halde enfeksiyonu yayabilirsiniz.
Kaynaklar:
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/boils#2
https://www.healthline.com/health/home-remedies-for-boils
