Katarakt, göz bebeğinin arkadaşında bulunan ve görmeyi sağlayan doğal göz merceğinin saydamlığını kaybedip matlaşma durumudur.
Katarakt, yaşı ilerlemiş yani orta yaş ve üstü kişilerde oluşmuş bir göz hastalığıdır. Katarakt kimlerde olabilir;
- Yeni doğan bebeklerde
- Göze gelen fiziksel darbeler sonucu
- Şeker hastalarında
- Uzun süreli kortizonlu ilaç kullananlarda
görülebilecek bir göz hastalığıdır.
Kataraktın Belirtileri Nelerdir?
Kişiden kişiye, gözden göze farklı sürelerde belirtiler ortaya çıkabilir. Bunlar;
- Işığa karşı hassasiyet
- Görmede yavaş yavaş azalma
- Renklerde sararma veya soluklaşma
- Gözlük numarasının sık değişmesi
- Çift görme
- Okuma zorluğu
- Gittikçe miyoplaşma ve belirli bir noktada yakın gözlüğe ihtiyaç duymama
- Göz bebeğinin beyazlaşması
- Bulanık görme
Katarakt Nedenleri Nelerdir?
Katarakt tipik olarak göz içi merceğimizin yaşlanma sonucu op aklaşmasıdır. Hayat boyunca merceğimiz içinde yeni kablolar ürer. Kapalı bir ortam olan mercek gittikçe sıkılaşır ve sertleşir. İlk başlarda uyum gücünü 45 yaşından sonra etkileyen bu sertleşme ile birlikte bir noktadan itibaren lens içinde bir bulanıklaşma ve sararma başlar. Zamanla ilerleyen bu durum retina üzerine düşen ışığın kalitesini bozar, daha ileri safhada ise ışığın geçişini engeller. Bu şekilde oluşan duruma yaşa bağlı katarakt denir.
Kalıtımsal olarak meyil söz bahis olması ile birlikte, beslenme ve sigara kullanımı, kronik hastalıkları riskleri daha fazla bir şekilde artmaktadır.
Ultraviyole ışığa maruz kalmak katarakt riskini çok artırır.
Delici ve künt darbelerde kataraktı tetikleyebilir.
Gebelikte geçirilen bazı enfeksiyonlar da doğacak olan bebeğin katarakt olmasına neden olabilir.
Katarakt Sorununda Erken Tedavi Önemli Midir?
Katarakt belli bir düzeye geldiğinde ve görmesini rahatsız edici düzeyde engellediği zaman ameliyat yapılması gerekmektedir. Bazen şeker hastaları gibi şeker hastalığı göz dibinin net izlenmesi gerektiği durumlarda, belli başlı durumlarda da göz tansiyonuna göre ameliyatın erken yapılıp yapılmaması kararı verilir.
Çok beklemiş olan, erken teşhis yapılmayan katarakt durumlarında hastalık ileri evrelere taşınacağı için mercek sertleşir ve operasyon uzun sürebilir. Katarakt çok ilerlediği zaman gözde kalıcı hasarlar meydana gelebilme ihtimali vardır ki bunlar arasında glokom, taktığınız lens düşmesi ya da gözünüzden kayması gibi durumlarda, üveit gibi hastalıklar olabilir.
Kataraktın Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kataraktın tedavi yöntemi cerrahidir. Kataraktın herhangi bir ilaca bağlı olarak ya da gözlükle tedavisi mümkün olmadığı ispatlandığı gibi, hastada katarakt oluştuktan sonra kendiliğinden iyileşmesi gibi bir olanak söz konusu değildir. Kataraktın her yaşta tedavisi vardır ve ameliyat için kataraktın olgunlaşmasını ya da görmenin çok azalmasını beklemeye gerek yoktur.
Katarakt ameliyatının zamanlaması, kataraktın derecesine ve cinsine bağlı olduğu kadar, hastanın ihtiyacı karşılamak ve talebine de bağlıdır. Çok bekletilmiş olan katarakt sertleşeceği için ameliyatı daha uzun sürmektedir. Komplikasyon ihtimali artarak iyileşme süresi biraz daha fazla uzar.
Katarakt ameliyatı sırasında saydamlığını yitirmiş olan göz içi lensi alınarak yerine yapay olan bir göz merceği yerleştirilir. Günümüz de katarakt ameliyatı iki şekilde yapılmaktadır; klasik dikişli ekstrakapsüler katarakt rekonstrüksiyonu (PEKKE) yöntemi kullabilir ve bununla birlikte modern dikişsiz fakoemülsifikasyon (FAKO) yöntemi. Halkımız arasında katarakt ameliyatı lazer ile yapıldığı düşünülmektedir, bu düşünce yanlış bir bilgilidir. Katarakt ameliyatlarında lazer kullanımı çok sayıda yapılmamaktadır. Sınırla sayıda lazer kullanımı uygulanır.
Fako Ameliyatı Ne Demektir?
Fako ameliyatı, son sınıf gelişen özel bir cihaz yardımı ile yapılmaktadır. Göze küçük bir yol açılarak, işitme sınırının daha fazlasın da oluşturan ses dalgaları cihaz ucu gözün içine sokularak devam edilir. Kataraktlı mercek yerinde, parçalanarak emilir. Bununla beraber çıkarılan mercek yerine kalıcı bir şekilde suni bir mercek takılır. Ameliyat yaklaşık 15 – 20 dakika sürmektedir. Eski yöntemlere göre hızlı ve daha güvenli iyileşme olanağı sunar.
Katarakt Ameliyatı Olduktan Sonra Gözlük Kullanmak Gerekmekte Midir?
Katarakt ameliyatına başlamadan önce, çok hassas ölçümler yapılarak ameliyat öncesinde var olan gözlük gereksiniminin size yararı olması içi ortadan kaldırılması hedeflenir. Gözün ameliyat öncesi durumuna göre kimi hastalarda gözlük kullanımı gerekebilir. Fakat çok odaklı merceklerle gözlük kullanımı ortadan kaldırılabilmektedir.
Katarakt Tekrarlar Mı?
Katarakt geri gelmez fakat kataraktı çevreleyen ve suni merceğin içine yerleştirilen saydam torba kalın bir hal alabilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda hasta, katarakt ameliyatı öncesinde ki gibi dumanlı görme, perdeli görmeden yakınabilir. Bunun tedavisi de çok basittir. YAG lazer denen kısa bir işlemle ayaktan gerçekleştirilir. Bu işlem sonrasında hastalar normal bir şekilde görmeye devam eder.
