Siyanoz cilde, diş etlerine, tırnaklara veya müköz zarlara kandaki oksijen eksikliğinden kaynaklanan mavimsi bir renktir. Kan tamamen oksijenlendiğinde parlak kırmızı görünür; Oksijen arzı olmadığında, kan koyu mor veya mavimsi kırmızıdır. Tırnak yatağı, deri veya mukoza zarı gibi vücut bölümlerine kan tedarikinde oksijen eksikliği, vücut kısmının mavimsi bir renk almasına neden olur.
Oksijen, hemoglobin, oksijen taşıyan bir kırmızı kan hücresi proteini aracılığıyla kanda bulunur. Kırmızı kan hücreleri akciğerler arasından geçerken hemoglobin oksijeni alır, vücudunuzun geri kalanındaki hücrelere ve dokulara taşır ve kan siyanotik hale geldiğinde salgılar. Daha sonra bu kırmızı kan hücrelerini taşıyan kan, daha fazla oksijen almak için akciğerlere geri döner. Siyanoz ya taze oksijen kan dolaşımına yetmediğinde ya da halsız kan yeterince hızlı reoksijenasyon yapamadığında ortaya çıkar.
Siyanoz, anormal hemoglobin veya oksijen eksikliğinden kaynaklanabilir. Travma (boğulma ya da boğma gibi) ya da siyanotik kalp hastalığı gibi kalp ya da akciğer fonksiyonunu tehdit eden kronik rahatsızlıklara bağlı olarak genel bir oksijen eksikliği meydana gelebilir. Anormal hemoglobin, örneğin, methemoglobinemi adı verilen bir bozukluk biçimini alabilir.
Siyanoz ciddi bir bozukluğun belirtisi olabilir. Dudakların veya tırnağınızın mavimsi rengine sahipseniz ve nefes almada, nefes darlığında, göğüs ağrısında veya karışıklık ya da kısa bir süre bile bilinç kaybında güçlük çekiyorsanız derhal tıbbi yardım isteyin (çağrı 112). Ayrıca cilt renginde ve solunum güçlüğü çeken bir çocuğunuz varsa, göğüs kasları her nefes alıp içeri çekiyorsanız derhal tıbbi yardım isteyin (112’i arayın); Hızlı nefes alma; Homurdanıyor; Omuzları kamburlaşmış halde çok sessiz oturuyor; Limpness veya letarji; Burun deliklerini nefesle yayan; Sinirlilik, iştahsızlık, zayıf beslenme ve zayıf uyku.
Cilt renginde alışılmadık değişiklikler fark ederseniz veya siyanozunuzla ilgili bir rahatsızlık için tedavi aldıysanız, ancak siyanozun kendisi kalıcıysa veya endişeniz varsa, derhal tıbbi yardım isteyin.
Siyanoz Belirtileri
Siyanoz, altta yatan hastalık, bozukluk veya duruma bağlı olarak değişen diğer belirtilere eşlik edebilir. Dolaşım sistemini sıklıkla etkileyen belirtiler, diğer vücut sistemlerini de içerebilir.
Siyanoz ile birlikte görülebilen kardiyak ve solunum yolu belirtileri
Siyanoz, kalp veya solunum sistemini etkileyen diğer belirtilere eşlik edebilir:
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Daha kolay nefes almak için otururken öne eğilin
- Hızlı solunum (taşipne) veya nefes darlığı
- Kaburga kafesi kaslarının daha kolay nefes alması için kullanılması
- Çömelme (küçük çocuklar)
Siyanoz ile birlikte görülebilen diğer belirtiler
Siyanoz, diğer vücut sistemlerine ilişkin belirtiler eşlik edebilir:
- Kısa bir an bile olsa karışıklık veya bilinç kaybı
- Tırnak yatağının altındaki cildin büyümesi
- Ateş
- Bebekler ve küçük çocuklarda sinirlilik, rahatsızlık, kötü beslenme ve zayıf uyku
- Letarji
- Genellikle sahip olduğunuzdan daha sık görülen baş ağrısı
Hayatı tehdit eden bir duruma işaret edebilecek ciddi belirtiler
Bazı durumlarda siyanoz, acil durumlarda hemen değerlendirilmesi gereken hayatı tehdit eden bir durumun semptomu olabilir. Siz ya da birlikte bulunduğunuz birinin şu hayatı tehdit eden semptomlardan herhangi birine sahip olmanız durumunda acil tıbbi yardım isteyebilirsiniz (112’i arayınız):
- Derinin, tırnakların veya mukoza zarlarının mavimsi renkleri
- Göğüs ağrısı
- Kısa bir an bile olsa karışıklık veya bilinç kaybı
- Nefes darlığı
- Letarji
- Limpness veya letarji
Siyanoz Nedenleri
Siyanoz, anormal hemoglobin veya oksijen eksikliğinden kaynaklanabilir. Genel oksijen eksikliği, siyanotik kalp rahatsızlığı gibi boğulma ya da boğma gibi travmalar yoluyla oluşur.
Siyanozun kardiyovasküler nedenleri
Siyanoz, aşağıdakileri içeren kardiyovasküler rahatsızlıklardan kaynaklanabilir:
- Kan dolaşımını bloke eden kan pıhtısı
- Konjenital kalp kusurları
- Methemoglobinemi (anormal hemoglobin aşırı üretimi)
- Anormal hemoglobin üreten diğer kan hastalıkları
- Raynaud fenomeni (kan dolaşımını azaltarak parmakların ve ayak parmaklarının küçük kan damarlarındaki spazmları; Raynaud fenomeni lupus gibi bir çok otoimmün bozukluğa sekonder)
Siyanozun solunum nedenleri
Siyanoz ayrıca aşağıdaki solunum yolu rahatsızlıklarından da kaynaklanabilir:
- Astım
- Bronşiolit (ciğerlerdeki küçük hava yollarının iltihabı) ve bronşit (bronşun iltihabı veya büyük hava yolları)
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH, amfizemi ve kronik bronşiti içerir)
- Krup (viral hastalık)
- Hiyalin membran hastalığı (prematüre bebeklerde sık görülen solunum durumu)
- Pulmoner ödem
- Pulmoner emboli
- Pulmoner hipertansiyon (akciğer arterlerinde yüksek tansiyon)
- Ciddi pnömoni
Siyanozun diğer nedenleri
Siyanoz ayrıca aşağıdaki olaylar veya rahatsızlıklardan da kaynaklanabilir:
- Soğuğa maruz kalma
- Yüksek rakım (azalan oksijen seviyeleri)
- Uzun süredir oluşan nöbetler
- Sualtı dalış kazaları (barotravma)
Siyanozun ciddi veya hayatı tehdit eden nedenleri
Bazı durumlarda, siyanoz, acil bir durumda hemen değerlendirilmesi gereken ciddi veya hayati tehlike oluşturan bir durumun belirtisi olabilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:
- Kardiyopulmoner tutuklama
- Konjestif kalp yetmezliği (kalbi kan pompalama yeteneğinin bozulması) gibi kardiyovasküler hastalıklar
- Boğulma
- Aşırı dozda ilaç kullanımı
- Epiglottitis (hayatı tehdit eden iltihaplanma ve epiglottuğun şişmesi, dil ve nefes borusu arasındaki doku kanadı)
- Yakın boğulma olayı
- Pulmoner emboli (kan pıhtısı nedeniyle akciğerlerde bir arterin tıkanması)
Siyanoz Komplikasyonları Nelerdir?
Siyanoz, ciddi hastalıklara bağlı olabileceğinden, tedaviye başvurulamaması ciddi komplikasyonlara ve kalıcı hasarlara neden olabilir. Altta yatan nedeni teşhis ettikten sonra, sizin ve sizin sağlık bakım uzmanınızın sizin için özellikle aşağıdaki potansiyel komplikasyonlar riskini azaltmak için tasarladığı tedavi planını izlemeniz önemlidir:
- Kangren veya ülserasyon
- Kalp yetmezliği
- Ekstremite kaybı
- Solunum yetmezliği
- Sepsis (hayatı tehdit eden bakteriyel kan enfeksiyonu)
Siyanoz Tedavisi
Hasta durumu stabil değilse acil tedavi uygulanmalıdır. Oksijen tedavisi, kandaki oksijen seviyelerini düzeltmek için derhal başlatılır. Siyanoz tedavisi, altta yatan faktörleri veya hastalığa neden olan bulguları içerir. Akciğerler ve kalp problemleri giderilmeli ve derhal tedavi edilmelidir.
