Dalağın alınması çocuklarda esas olarak üç durumda gerekli hale gelir;
1) Kan hastalıkları:
a)Doğumsal hemolitik anemiler; Örneğin;Konjenital Sferositoz
- b) İdyopatik trombositopenik purpura (ITP)
2) Travma
3) Diğer ender durumlar:
-Akdeniz anemisi
-Portal Hipertansiyon
-Dalak tümörleri
-Aplastik anemi
-Hipersplenizm
-Hodgkin hastalığı
-Dalak abse ve kistleri
İdyopatik trombositopenik purpura’ da ve doğumsal kan hastalıklatında splenektomi genellikle 3 yaşından sonra gerekmektedir.Splenektomi sonrası sepsis riski nedeniyle işlem olabildiğince geciktirilmektedir.Ameliyat hazırlığında dalağın büyüklüğü ve komşuluklarını değerlendirmek amacıyla görüntüleme yöntemleri kullanılır.Kan testleri yapılır.Kan ya da kan ürünleri temin edilir.Hasta çocuk doktoru tarafından konsülte edilir.Postsplenektomi sepsisi ve ameliyat sonrasında gelişebilecek olası diğer enfeksiyonlar açısından antibiyotik başlanır ve özel aşılar uygulanır.
Aşı ancak 1 ay içinde etkin düzeye ulaştığından ameliyat randevusu bu süreye uygun biçimde kararlaştırılır.Ameliyat genel anestezi altında yapılır.Genellikle karnın ortasından ya da sol tarafa kaburgaların hemen altından yapılan bir kesiyle ameliyat gerçekleştirilir.Ameliyat sonrası hasta bir süre klinikte gözlenir.Birkaç gün yemek verilmez. Hasta bu süre içinde serumla beslenir.Mide ve barsaklar çalışmaya başladıktan sonra yemek verilir.Problem gelişmediği takdirde poliklinik kontrolleri önerilerek taburcusu planlanır.
Komplikasyonlar;
Dalak çıkartıldığında trombosit denilen kan pulcukları sayısında bir artış görülür.Bu ise en sık ameliyattan sonraki ilk 10 günde olmak üzere hastada pıhtılaşma bozuklukları ve beraberinde meydana getirdiği solunum ve dolaşım problemlerini ortaya çıkartabilir.
Dalak etrafındaki organların hasarlanması neticesi etraf organlara ait sorunlar; (mide perforasyonu, pankreatit, kalın barsak zedelenmesi gibi) görülebilir.Yine yakın komşuluk nedeniyle özellikle sol akciğer ve bu organın zarına ait problemler (atelektazi, pnömani, sıvı kolleksiyonu) ortaya çıkabilir. Akciğer enfeksiyonlarına eğilimartabilir.
Genel anestezi altında yapılan bir ameliyatın genel riskleri ise;
Akciğerlerde küçük alanlarda dolaşım bozukluğu oluşabilir ve buna bağlı olarak antibiyotik tedavisi ve fizyoterapiye gerek duyulabilecek akciğer enfeksiyonu riski artabilir.
Bacaklarda pıhtılaşma oluşabilir, buna bağlı ağrı ve şişlik oluşabilir.Nadiren bu pıhtıların akciğerlere gitmesine bağlı olarak ölüm oluşabilir.
Kalbin yorulmasına bağlı olarak kalp krizi gelişebilir.
Bu işleme bağlı olarak ölüm oluşabilir.
İşlem sonunda hastanın yaşına, yapılan kesinin büyüklüğüne göre ameliyat sonrası hastanede kalış süresi her hangi bir komplikasyon gelişmedeği takdirde 5-10 gün arasında değişir.
Op.DR.ÇAĞATAY AYDINER
ÇOCUK CERRAHİSİ UZMANI
