Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Umut Tüysüz’ün görüşlerinden faydalandığımız bu yazıda meme kanseri nedir, meme kanseri belirtileri nelerdir ve tedavisi nasıl olur konuları hakkında detaylı ve bilimsel gerçekleri bulabilirsiniz.
Meme Kanseri Nedir?
Göğüs kanseri, meme dokusunda oluşan kanserdir.
Ülkemizde kanser nedenine bağlı ölümlerde kadınlarda birinci sıradadır. Erkeklerde çok nadir olarak görülür
Meme kanseri bilinci ve araştırma finansmanı için önemli destek, meme kanserinin teşhisinde ve tedavisinde ilerleme sağladı. Bundan dolayı bu kanserin sağ kalım oranları da artmıştır ve bu hastalık ile ilişkili ölümlerin sayısı, büyük ölçüde, erken teşhis, tedaviye yeni kişiselleştirilmiş yaklaşım ve hastalığın daha iyi anlaşılması gibi faktörlere bağlı olarak, giderek azalmaktadır.
Meme Kanseri Türleri Nelerdir?
Temelde 7 farklı çeşit mevcuttur. Bunlar:
- Anjiyosarkomlardır
- Duktalkarsinomainsitu (DCIS)
- Inflamatuarmemekanseri
- İnvaziflobülerkarsinom
- Erkeklerde görülen çeşidi
- Memenin Paget hastalığı
- Tekrarlayan kanser tipi
Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Bu kanserin belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
- Çevreleyen dokudan farklı hissedilen bir yumru ya da kalınlaşma Memenin büyüklüğünde, şeklinde veya görünüşünde değişiklik
- Göğüs üzerindeki deride çökme, kızarıklık veya portakal kabuğuna benzer görümüm
- Meme ucunda sonradan gelişen içeri çöküklük
- Nipel (areola) veya meme derisini çevreleyen cildin pigmentli alanının soyulması, kabuklanması veya dökülmesi
Ne Zaman Doktora Görünmek Gerekir?
Memede bir yumru ya da başka bir değişiklik bulursanız – hızlı değerlendirme için doktorunuzla randevu alın. Mutlaka detaylı bir meme ve koltuk altı muayenesi olun.
Meme Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Doktorlar, bazı meme hücreleri anormal büyümeye başladığında kanser meydana geldiğini biliyorlar. Bu hücreler sağlıklı hücrelere göre daha hızlı bölünür ve bir yumru ya da kitle oluşturarak büyümeye devam eder. Hücreler, göğsünüzden lenf düğümlerine veya vücudunuzun diğer bölgelerine yayılabilir (metastaz).
Meme kanseri en sık olarak süt üreten kanallardaki (invaziv duktal karsinom) hücrelerle başlar. Göğüs kanseri, lobüller (invaziv lobüler karsinom) veya meme içindeki diğer hücrelerde veya dokularda ki glandüler yapılardan da başlayabilir.
Araştırmacılar riskinizi artırabilecek hormonal, yaşam tarzı ve çevresel faktörleri tanımlamışlardır. Ancak, risk faktörleri olmayan bazı kişilerin neden kanser geliştirdiği açık değildir, Muhtemelen bu kanser türü, genetik makyajınızın ve çevrenizin karmaşık bir etkileşiminden kaynaklanır.
Kalıtsal Meme Kanseri Nedir?
Doktorlar, meme kanserlerinin yaklaşık yüzde 5 ila 10’unun, bir ailenin kuşakları boyunca geçirilen gen mutasyonlarına bağlı olduğunu tahmin etmektedir.
Meme kanserinin olasılığını artırabilen bir dizi kalıtsal mutasyona uğramış gen tanımlanmıştır. En çok bilinenler geni 1 (BRCA1) ve geni 2 (BRCA2), her ikisi de hem meme kanseri hem de yumurtalık kanseri riskini önemli ölçüde arttırmaktadır.
Eğer güçlü bir aile öyküsü varsa veya başka kanserler varsa, doktorunuz BRCA veya ailenizden geçmekte olan diğer genlerdeki spesifik mutasyonları tanımlamak için bir kan testi önerebilir.
Aile sağlığı geçmişinizi gözden geçirebilecek bir genetik danışmana başvurmak için doktorunuza danışmayı düşünün. Bir genetik danışman, ortak karar verme konusunda size yardımcı olmak için genetik testlerin yararlarını, risklerini ve sınırlamalarını da tartışabilir.
Meme Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Meme kanseri risk faktörü, meme kanserine yakalanma olasılığını artıran bir şeydir. Ancak bir veya birkaç risk faktörüne sahip olmak, göğüs kanseri geliştireceğiniz anlamına gelmez. Bu kanser çeşidini geliştiren pek çok kadının, sadece kadın olmaktan başka bilinen bir risk faktörü yoktur.
Bu kanser tipini arttıran ilişkili faktörler şunlardır:
- Kadın olmak: Kadınlar meme kanserini geliştirmek için erkeklerden çok daha fazladır.
- Artan yaş: Yaşlandıkça riskiniz artar.
- Kişisel bir meme durumu öyküsü: Lobüler karsinoma in situ (LCIS) veya memenin atipik hiperplazisi bulunan bir meme biyopsisi varsa, göğüs kanseri riskiniz artar.
- Kişisel bir meme kanseri öyküsü: Bir memede kanser, diğer memede kansere yakalanma riskiniz artar.
- Bir aile meme kanseri öyküsü: Anneniz, kız kardeşiniz veya kızınız özellikle genç yaşta meme kanseri teşhisi konulduysa, riskiniz artar. Yine de, bu kanser teşhisi konulan kişilerin çoğunun aile öyküsü yoktur.
- Kanser riskini arttıran kalıtsal genler: Meme kanseri riskini artıran bazı gen mutasyonları ebeveynlerden çocuklara geçebilir. En iyi bilinen gen mutasyonları BRCA1 ve BRCA2 olarak adlandırılır. Bu genler, çeşitli kanser riskinizi büyük ölçüde artırabilir.
- Radyasyona maruz kalma: Göğsünüze çocuk veya genç bir yetişkin olarak radyasyon tedavisi aldıysanız riskiniz artar.
- Obezite: Obez olmak riskinizi arttırır.
- Menarş yaşı: eğer menarş (ilk adet yaşı) erken yaşlarda başladıysa, risk teşkil etmektedir
- Daha geç yaşta menapoz: normal menapoz yaşından ( ortalam 50-52) daha ileri yaşlarda menapoza girildiyse yine meme kanserine yakalanma riski normal yaşta olanlardan daha yüksek olmaktadır.
- Çocuk doğurma yaşı: 30 yaşından sonra doğum yapan kadınların meme kanseri riski artabilir.
- Hiç hamile kalmadım. Hiç hamile kalmayan kadınlar, bir veya daha fazla hamilelik geçiren kadınlara göre daha fazla risk taşırlar.
Meme Kanserini Önlemenin Yolları Nedir?
Ortalama risk taşıyan ve yüksek risk taşıyan kadınlar için riskleri azaltmanın yolları aşağıdaki gibidir.
Ortalama risk taşıyan kadınlar için meme kanseri riski azaltma
Kendi kendine meme muayenesi yapın. Günlük yaşamınızda değişiklikler yapmak, riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. Deneyin:
- Göğüs kanseri taraması hakkında doktorunuza danışın. Meme kanseri tarama ve klinik meme muayeneleri ve mamogramlar gibi testlere ne zaman başlayacağınız konusunda doktorunuzla görüşün.
- Taramanın yararları ve riskleri hakkında doktorunuzla konuşun. Birlikte, hangi meme kanseri tarama stratejilerinin sizin için uygun olduğuna karar verebilirsiniz.
- Meme farkındalığı için göğüs muayenesi yoluyla göğüslerinize aşina olun. Kadınlar, göğüslerinin farkında olmaları için göğüs muayenesi sırasında göğüslerini ara sıra inceleyerek göğüslerine aşina olmayı seçebilirler. Göğsünüzde yeni bir değişiklik, topaklar veya diğer sıra dışı işaretler varsa derhal doktorunuzla konuşun.
- Meme farkındalığı meme kanserini önleyemez, ancak göğüslerinizin normal değişikliklerini daha iyi anlamanıza ve olağandışı belirtileri ve semptomları tanımlamanıza yardımcı olabilir.
- Postmenopozal hormon tedavisi. Östrojen ve progesteronu menopozun belirtilerini ve semptomlarını tedavi etmek için birleştiren hormon tedavisi ilaçları alan kadınların meme kanseri riski artmıştır. Kadınlar bu ilaçları almayı bıraktıklarında meme kanseri riski azalır.yalnız yapılan araştırmalar bu tedavileri en az 5 yıl kullandıklarında riskin arttığını göstermiştir.
- Haftanın çoğu günü egzersiz yapın. Haftanın çoğu günü en az 30 dakika egzersiz yapın. Son zamanlarda aktif değilseniz, doktorunuza sorun olup olmadığını sorun ve yavaş başlayın.
- Postmenopozal hormon tedavisini sınırlayın. Kombinasyon hormonu tedavisi, meme kanseri riskini artırabilir. Hormon tedavisinin yararları ve riskleri hakkında doktorunuzla konuşun.
- Bazı kadınlar menopoz sırasında rahatsız edici belirtiler ve semptomlar yaşarlar ve bu kadınlar için artmış meme kanseri riski menopoz belirtilerini ve semptomlarını hafifletmek için kabul edilebilir.
- Meme kanseri riskini azaltmak için, en kısa süre için mümkün olan en düşük hormon terapisi dozunu kullanın.
- Sağlıklı bir kilo verin. Kilonuz sağlıklıysa, bu ağırlığı korumak için çalışın. Kilo vermeniz gerekiyorsa, doktorunuzdan bunu başarmak için sağlıklı stratejileri isteyin. Her gün aldığınız kalori sayısını azaltın ve egzersiz miktarını yavaşça artırın.
- Sağlıklı bir diyet seçin. Sızma zeytinyağı ve karışık yemişler ile desteklenen bir Akdeniz diyetini yiyen kadınlar, meme kanseri riskini azaltabilir. Akdeniz diyeti çoğunlukla meyve ve sebzeler, tam tahıllar, baklagiller ve fındık gibi bitki bazlı gıdalara odaklanmaktadır. Akdeniz diyetini takip eden insanlar, zeytinyağı, tereyağı ve kırmızı et yerine balık gibi sağlıklı yağları seçerler.
Yüksek risk taşıyan kadınlar için kanser riski azaltma
Doktorunuz aile öykünüzü değerlendirdiyse ve prekanseröz (kanser öncesi oluşan yapı) meme rahatsızlığı gibi faktörlere sahip olduğunuzu belirlediyse, meme kanseri riskinizi arttıran özelliklere sahipseniz, aşağıdaki gibi risklerinizi azaltmak için seçenekleri tartışabilirsiniz:
- Düzenli ve belirli aralıklarla kendi memenizi kontrol edebilirsiniz bununla birlikte aynı şekilde düzenli olarak cerrahınıza rutin muayenelerinizi yaptırmalısınız
- Koruyucu cerrahi. Çok yüksek risk taşıyan kadınlar, sağlıklı göğüslerinin cerrahi olarak çıkarılmasını tercih edebilir (profilaktik mastektomi). Ayrıca, hem göğüs kanseri hem de yumurtalık kanseri destek, meme kanserinin teşhisinde ve tedavisinde ilerleme sağladı. Meme kanseri sağkalım oranları artmıştır ve bu hastalık ile ilişkili ölümlerin sayısı, büyük ölçüde, erken teşhis, tedaviye azaltmak için sağlıklı yumurtalıklarını (profilaktik ooforektomi) çıkarmayı tercih edebilirler.